ICD-10’da şizofreni şöyle anlatılır;

“Şizofrenik bozukluklar sıklıkla düşünce ve algı alanlarında bozulmayla gider. Duygulanımda uygunsuzluk veya küntleşme vardır. Zaman içinde belli bilişsel bozukluklar ortaya çıksa bile bilinç açıktır ve zihinsel yetiler bozulmamıştır. Bu rahatsızlıkta, kişiye bireysellik, herkesten ayrı tek bir kişi olma ve kendini yönlendirme duygularını kazandıran temel işlevler bozulur. En içsel düşünce, duygu ve davranışların başkaları tarafından bilindiği veya paylaşıldığı düşünülür. Açıklayıcı sanrılar gelişerek doğa veya doğaüstü güçlerin devreye girdiği, hastanın düşünce ve eylemlerini acayip biçimlerde etkilediği sanılır. Birey kendini herşeyin odağı olarak görür. Özellikle işitme varsanıları türünden varsanılar sık görülür ve bunlar hastanın düşünce ve davranışlarını yorumlayan içerik taşıyabilirler.

Algı bozukluğu başka biçimlerde de ortaya çıkabilir. Örneğin, renk ve sesler beklenenden daha canlı algılanabilir. Şaşkınlık sık görülür ve birey giderek günlük olayların kendisi için genellikle kötü amaçlı bir anlam taşıdığını düşünmeye başlar. Tipik şizofrenik düşüncede, normal düşüncede silik kalan ilgisiz ve çevresel ayrıntılar ön plana çıkarak, o durumla ilgili ve uygun olan düşüncenin yerine geçer. Böylece düşünce belirsiz, kesik kesik ve kapalı bir biçim alır; düşüncenin konuşma ile anlatımı bazen anlaşılmaz hale gelir. Düşünce akımında kopma, başka düşüncelerin girmesi ve düşüncelerin sanki dış güçler tarafından çekiliyor gibi olması sık görülür.

Duygudurumda sığlık, değişkenlik ve uygunsuzluk olur. Ambivalans ve istenç bozukluğu uyuşukluk, negativizm veya stupora yol açar. Katatoni görülebilir.Başlangıç davranışta ağır bozuklukla birlikte akut olabildiği gibi, tuhaf düşünceler ve iletişim bozukluğunun giderek artması biçiminde sinsi de olabilir. Hastalığın gidişi büyük farklılıklar gösterir ve her zaman süreğenleşmeye ve yıkıma yol açmaz. Olguların bir bölümünde düzelme tam veya tama yakın olabilir, hasta iyileşebilir. Her iki cinste yaklaşık eşit oranda görülür, kadınlarda başlangıç daha geçtir.

Kesin tanı koydurucu belirtiler olmamakla birlikte, pratik amaçlarla, yukarıdaki belirtileri, sıklıkla birlikte görüldükleri ve tanı için özel önemleri nedeni ile aşağıdaki gruplara ayırmak yararlıdır:

a)      düşünce yankılanması, yayılması, düşünce sokulması veya çekilmesi;

b)      kontrol edilme, etkilenme veya edilgenlik sanrıları (beden hareketlerini, özel düşünceleri, eylemleri veya duyuları etkileyen); sanrılı algılama;

c)      hastanın davranışlarını yorumlayan veya kendi aralarında hastayı tartışan işitme varsanıları veya bedeninin belli bölgesinden gelen sesler;

d)      tümü ile olanak dışı, kültüre uygun olmayan, süreklilik gösteren başka sanrılar.

e)      inatçı varsanılar; bunlar duygulanımla uyum göstermeyen, gelip geçici veya yarı sistemli sanrılarla olmalı veya aşırı değer kazanmış fikirlerle birlikte olmalı; veya haftalarca kesintisiz olarak bulunmalıdır;

f)        düşünce akımında kopma ve başka düşünce sokulmaları, bunun sonucu oluşan

çağrışımlarda dağınıklık (incoherence), uygunsuz konuşma veya neolojizm;

g)      katatonik davranış; eksitasyon, bedeni belli bir pozisyonda tutma, balmumu esnekliği, negativizm, mutizm ve stupor;

h)      negatif belirtiler; belirgin apati, konuşma azlığı, duygusal tepkilerde küntleşme veya uygunsuzluk gibi; bu belirtiler genellikle sosyal çekilme ve sosyal performansın düşmesine yol açar; bu belirtilerin depresyona veya nöroleptik tedavisine bağlı olmadığının bilinmesi gerekir;

i)        kişiliğin bazı yönleri ile ilişkili belirgin ve sürekli nitelik değişiklikleri; ilgi yitimi, amaçsızlık, tembellik, kendi kendisiyle uğraşma ve sosyal çekilme biçiminde ortaya çıkabilir.

Şizofreni tanısı için yukarıdaki a,b,c,d gruplarındaki belirtilerden en az birisinin açıkça bulunması, eğer belirtiler çok açık değilse bunlardan en az ikisinin bulunması veya e,f,g,h gruplarındaki belirtilerden en az ikisinin bulunması ve bunların en az bir ay veya daha uzun süre zamanın büyük kısmında sürmesi gereklidir. “

Gidiş: Şizofrenik bozuklukların gidişi aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir.

• Nöbetlerle gidiş, ilerleyici yıkım
• Nöbetlerle gidiş, değişmeyen yıkım
• Nöbetlerle gidiş, düzelme dönemleri olan
• Sürekli
• Tam olmayan düzelme
• Tam düzelme
• Başka

Ø      Gözlem süresi bir yıldan az