EÅŸlerin iliÅŸkisi, iki kiÅŸinin iliÅŸkilerini sürdürme anlaÅŸması yapmış olduÄŸu bir zeminde ele alınabilir. EÅŸler sıklıkla bir arada yaÅŸar ve cinsel iliÅŸkide bulunurlar. Pek çok eÅŸ iliÅŸkisi, evlilikle sosyal açıdan onay almıştır. Batı toplumlarında ayrılık ve boÅŸanma oranları hızla artmıştır. EÅŸlerden birinin beklenmeyen ani boÅŸanma kararı akut bir iliÅŸki krizine yol açarak profesyonel yardım arama davranışını doÄŸurur. Sosyologlar, kadın ekonomik ve ruhsal bağımlılığının boÅŸanma oranıyla iliÅŸkili olduÄŸunu göstermiÅŸlerdir. Bu durumun açıklanması ise ekonomik sebeplerle zorlanmadıkça kadınların mutsuz bir evliliÄŸi sürdürme isteklerinin daha az olduÄŸu ÅŸeklindedir. Ancak hala pek çok kadın için boÅŸanma ciddi ekonomik bedeller içermektedir.
Gözlemsel yöntemlerin kullanıldığı bir araÅŸtırmada boÅŸanma ya da ayrılmanın ipuçları, ELEÅžTÄ°RÄ°CÄ° OLMAK, KÜÇÜMSEYÄ°CÄ° SAYGISIZ DAVRANIÅž, SAVUNMACI BÄ°R TUTUM TAKINMAK VE Ä°LETİŞİMSÄ°ZLÄ°K olarak belirlenmiÅŸtir.
Bu tutumlar içinde tek başına deÄŸerlendirildiÄŸinde en belirleyici olan tutum özellikle de kadının küçümseyici-saygısız davranışlardır. Genellikle cinsiyetle ilgili farklılıklar gözlenmektedir, kadınlar daha eleÅŸtirici olurken erkekler daha çok iletiÅŸimsizlik sergilerler. EtkileÅŸimin bir dizi birbirini izleyen davranış örüntücüsünden oluÅŸtuÄŸu, yakınma ve eleÅŸtirinin küçümseyici saygısız tutuma yol açtığı, bunun da daha sonra savunmacı tutuma, en sonunda da iletiÅŸimsizliÄŸe dönüÅŸtüÄŸü düÅŸünülmektedir. KarşılaÅŸtıracak kadar veri olmasa da benzer tutumların eÅŸcinsel iliÅŸkilerinde de olduÄŸu düÅŸünülebilir.
Farklılıkların abartılması ve duyguların karmaşıklığı gibi doÄŸal etkileÅŸim örüntüleri de göreceli ufak sorunlara yol açıp iÅŸlevselliÄŸi bozabilir. EÅŸler arası küçük farlılıklar örneÄŸin cinsel arzu farklılıkları kendiliÄŸinden alevlenebilir. Daha çok cinsel istek duyan eÅŸ, seksi baÅŸlatan tek taraf halini alabilir ve diÄŸerinin cinselliÄŸe hazır olup olmadığına odaklanabilirken, bu arada diÄŸeri de seksten kaçma tutumu geliÅŸtirip diÄŸerinin cinsel saldırgan davranışlarına odaklanabilir. Bir diÄŸerinin cinsel arzu durumunu anlayamaması, kiÅŸinin kendi gerçek istek durumunu fark edememesine yol açar, bir kiÅŸi sürekli istiyor, diÄŸeri hiçbir zaman istemiyor gibi görünüyor. ZıtlaÅŸmada ise bir konudaki duyguları karışık olan eÅŸler birbirinin tersi kutuplarda yer alırlar. Ä°çsel bir çatışma iliÅŸkiye yansıtılır. Çocuk sahibi olma konusunda eÅŸlerin karmaşık düÅŸüncelerinin kutuplaÅŸması kronik duygusal çatışmalara yol açabilir.
Pek çok eÅŸ bir diÄŸerinden düzenli olarak sözlerini kanıtlamasını ister. Bu durum kiÅŸilerin endiÅŸelerinden ya da iliÅŸkideki güç dengesinin durumundan kaynaklanabilir. Ä°liÅŸkisine daha çok baÄŸlılık duyan kiÅŸi boÅŸanma tehditleri karşısında kendisini daha güçsüz hissedebilir. Saldırgan tutumlar, bağımlılığını inkar etme ve güç kullanma çabası sonucunda ortaya çıkabilir. Yakın eÅŸ tarafından reddedilmek, geçmiÅŸte yaÅŸanan travmatik deneyimleri anımsatarak dürtüsel özkıyım giriÅŸimlerine veya eÅŸe karşı saldırgan tutumlara yol açabilir. Ä°liÅŸkisine daha çok bağımlılık duyan kiÅŸi boÅŸanma tehditleri karşısında kendisini daha güçsüz hissedebilir.
EÅŸle iliÅŸkili sorunlarında özel önem arz eden bir konu tutkulu aÅŸktır; bu durum, kiÅŸinin aşık olduÄŸu kiÅŸiye karşı duygusal bağımlılığının olduÄŸu bir durum olarak tanımlanır semptomları o kiÅŸiyle sürekli meÅŸguliyet, duygularına karşılık vermesi için yoÄŸun istek duyma, o kiÅŸiyi idealize etme ve hiçbir umut olmadığı zaman bile nedensizce ümit beslemedir. Aşık olma her yaÅŸta olabilir ve tüm kültürlerde tanımlanmıştır. Karşılıksız aÅŸk; depresyon ve özkıyım davranışlarına yol açabilir. Bir kiÅŸinin esas iliÅŸkideki sorunlar, kiÅŸinin baÅŸka birisine aşık olma riskini doÄŸurur.
Åžiddet iliÅŸki sorunlarıyla iliÅŸkili olabilir. EÅŸe ÅŸiddet uygulama kiÅŸinin bireysel dürtü kontrol sorunlarını, toplumsal iliÅŸkilerinin bozukluÄŸunu ve sıklıkla alkol veya baÅŸka madde bağımlılığını gösterir. EÅŸe ÅŸiddet uygulama tüm toplumsal sınıflarda ve sosyoekonomik düzeylerde gözlenmektedir. Kadına uygulanan ÅŸiddet açısından gebelik riskli bir dönemdir. Åžiddette maruz kalma sıklıkla depresyon ve öÄŸrenilmiÅŸ çaresizlikle sonuçlanır. Hasta ÅŸiddete maruz kaldığını saklayabilir ancak klinisyenler eÅŸin kötüye kullanımı olasılığı açısından tetikte olmalıdır.
EÅŸle iliÅŸkili sorunlarını gözlemleyen psikiyaristler, hastanın durumunun, iliÅŸkiden mi, yoksa mental hastalıktan mı kaynaklandığını deÄŸerlendirmelidir. Mental bozukluklar, bekarlarda, hiç evlenmemiÅŸ, dul, ayrı yaÅŸayan ya da boÅŸanmış kiÅŸilerde, evlilere göre daha sıktır. Klinisyenler tanı koyarken geliÅŸimsel, cinsel, iÅŸ ve iliÅŸki öykülerini, iyice incelemelidirler. Evlilik, eÅŸlerin belirli bir düzeyde uyumunu gerektirir. Sorunlu bir evlilikte terapist eÅŸlerin sorunlarını çözme ve çocuk bakımı konusundaki tutumları, birbirlerinin akrabalarıyla olan iliÅŸkileri, sosyal yaÅŸamları ekonomik durumları ele alış biçimi ve cinsel tutumları, konusunda iletiÅŸimlerini arttırmak yönünde cesaretlendirici olmalıdır. Bir çocuÄŸun doÄŸumu, düÅŸük ya da kürtaj,ekonomik stresler, taşınma, hastalıklar büyük iÅŸ deÄŸiÅŸiklikleri ve evlilik içindeki rollerde belirgin bir deÄŸiÅŸikliÄŸe yol açabilecek herhangi bir sorun iliÅŸkilerde stresli bir döneme yol açabilir. Çocukların hastalanması evliliklerdeki en büyük sorunları doÄŸurur ve bir çocuÄŸun hastalık ya da kazayla kaybı sıklıkla boÅŸanmayla sonuçlanır. Cinsel tatminsizlikler pek çok evlilikte söz konusu olsa da yaÅŸam boyu süren anorgazmi ya da sertleÅŸme sorunu sıklıkla sorun olarak karşımıza çıkar.
EÅŸler, farklar kültürlerden geliyorlarsa ve farklı deÄŸerler sisteminde yetiÅŸtirilmiÅŸlerse, evlilikteki rolleriyle ilgili beklentileri konusunda sorunlar yaÅŸarlar. ÖrneÄŸin düÅŸük sosyoekonomik sınıftan kiÅŸiler, çocukları disipline sokma aracı olarak dayağı kabul edebilirler. Orta sınıftaki insanlar aile hakkındaki kararları ortaklaÅŸa vermek isterler ancak son sözü kocanın söylemesi beklenir ve çocuklarının disiplinini konuÅŸarak saÄŸlamayı tercih ederler.
Evlilik terapisinde olduÄŸu gibi, terapist, eÅŸlerle birlikte, çiftin iliÅŸkisini iyice incelediÄŸinde deÄŸerler çatışması, yeni rollere uyum, kötü iletiÅŸim gibi sorunlara en iyi çözümler bulunur.
Evlilikleri zora sokan etkenlerden birisi AÅžAÄžILAMAdır. KiÅŸi, eÅŸine küçültücü sözler söyler ya da aÅŸağılayıcı, küçük düÅŸürücü davranışlarda bulunur, eÅŸinin onurunu kırar.
v EŞİNE AD TAKMA; kiÅŸinin eÅŸine ‘’aptal, ayı, kazma, ÅŸiÅŸman, tombul, ÅŸiÅŸko, aptal, salak, çirkin’’ gibi birtakım adlar taktığı olur.
v DÜÅžMANCA TAKILMALAR; KiÅŸi herkesin önünde küçük düÅŸürecek bir biçimde eÅŸine takılır ya da ona ÅŸaka yapar.
v Ä°NCEDEN Ä°NCEYE ALAY ETME; KiÅŸi, eÅŸinin sözlerini ya da davranışlarını küçümseyerek eÄŸlence konusu yapar, dolayısıyla ona bir saygısının olmadığını gösterir.
Sözgelimi eÅŸine ‘’Sen benim için önemlisin’’ dediÄŸinde, diÄŸer eÅŸ alaycı biçimde ‘’Ne demezsin! Ben senin için çoook önemliyim!...” diye yanıt verir.
KiÅŸi vücut dili ile de eÅŸini aÅŸağıladığını gösterebilir. Dudak bükmek, gözlerini yuvarlamak, gözlerini saÄŸa sola oynatmak, kaÅŸlarını çatmak, alaycı bir bakış, kiÅŸinin eÅŸini aÅŸağıladığının belirtileridir.
EÅŸinizin ya da kendinizin aÅŸağılamada bulunup bulunmadığını saptamak için, bir konuda ters düÅŸtükten, bir anlaÅŸmazlıktan ya da bir uyuÅŸmazlıktan sonra aÅŸağıdaki ölçerleri kullanabilirsiniz.
"AÅžAÄžILAMA VE SAYGI DUYMAMA?" ÖLÇEĞİ(Gottman)
Her bir yargı için genelde katılıp katılmadığınıza baÄŸlı olarak ‘’evet’’ yada ‘’hayır’’ yanıtı verin.
1. Bir konuyu tartışırken, eÅŸimin beÄŸendiÄŸim bir yönü aklıma bile gelmez.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
- Kızdığımda, eÅŸimin kiÅŸiliÄŸinde çok çarpıcı birtakım bozukluklar olduÄŸunu görürüm.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
3. EÅŸimin yaptığı birtakım ÅŸeylere hiç saygı duymam.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
4. Özel bir durumda eÅŸimin yetersiz kaldığı alanları göstermeye çalıştım.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
5. EÅŸimin nitelikleriyle övünmekte zorlandığımı gördüm.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
6. Tartışmamız sırasında kendimi, eÅŸimi küçük düÅŸürmeye çalışırken buldum.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
7. EÅŸimin olayları ele alış biçiminde çok saygı duyulacak bir ÅŸey yok.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
8. EÅŸim zaman zaman oldukça küstah olabiliyor.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
9. EÅŸim olumsuzlaşınca, ona karşılık, içimden onun onurunu kıracak birtakım ÅŸeyler söylemek geçiyor.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
10. EÅŸim, zaman zaman çok kendini beÄŸenmiÅŸ olabiliyor.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
11. EÅŸim, uzlaÅŸmama konusunda çok direngen davrandı, çok ayak diredi (inatlaÅŸtı)
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
12. EÅŸim bana kızınca, olayı tersine çevirip, karşı saldırıda bulunmak geldi içimden.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
13. EÅŸimin davranışlarının çok aptalca olduÄŸunu düÅŸünmekten kendimi alıkoyamıyorum.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
14. EÅŸime katılmadığımda onun bakış açısını yakalamak benim için çok zor olur. SÄ°Z: Evet Hayır EŞİNÄ°Z: Evet Hayır
15. Herhangi bir konuyu tartışırken eÅŸime saygı duyduÄŸum pek görülmez.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
- Bütün bu olumsuzluklardan artık bıktım usandım.
SİZ: Evet EŞİNİZ: Evet Hayır
- Eşimin, tutumlarından iğrendim.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
- EÅŸim, zaman zaman oldukça aptal olabiliyor.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
- Eşimin davranışlarını onaylamıyorum.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
- EÅŸim, zaman zaman beceriksiz ve yersiz davranabiliyor.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
- Öyle yetersiz olunca, eÅŸime saygı göstermek benim için zor oldu.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
- EÅŸim bana kızınca, bu evlilikte düÅŸ kırıklığına uÄŸradım ÅŸeyler geliyor aklıma.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
- EÅŸim çok bencil olabiliyor.
SİZ:Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
- EÅŸim olumsuz bir ÅŸey söyleyince, gücenip darılmayı çoÄŸu zaman kendime bir hak olarak görüyorum.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
- Bana karşı haksız davranıldığında, karşılığını verecek yollar aramaya başlıyorum.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
- EÅŸimin belirgin bir yanlışını görünce, olumlu niteliklerini artık görmez oluyorum.
SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
DeÄŸerlendirme; Yedi maddeden çoÄŸuna evet yanıtı vermiÅŸseniz, büyük bir olasılıkla aÅŸağılıyor ya da aÅŸağılamalarda bulunmaya adaysınız demektir.
Uzm.Dr. Sevilay ZORLU
Psikiyatrist & Psikoterapist
www.antalyaterapipsikiyatri.com
facebook.com/antalyaterapipsikiyatri
Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.
1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5
Tel: 0 (242) 316 98 99
Çevrimiçi : 
Günlük : 
Haftalık : 
Aylık :
Neo Rezonans hakkında detaylı bilgi için
Neo Rezonans Antalya
sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
Copyright © 2015 Antalya Terapi Psikiyatri. Web Programlama - Maxantalya