Her insan yaÅŸamı boyunca korku hissini zaman zaman yaÅŸar. Çocuklar için de korku geliÅŸimlerinin bir parçasıdır. Birçok korku çeÅŸidi geçicidir, geliÅŸimle ilgilidir. Çocukların kendilerini tehdit eden uyaranlara gösterdikleri normal tepkilerdir. Bu geliÅŸimsel korkular, günlük yaÅŸamın sürdürülmesini etkilemezler.

Bazı korkular, belli yaÅŸ dönemleri için normal sayılır; örneÄŸin, bebeklik döneminde   yüksek sesten ve fiziksel desteÄŸin aniden  yitirilmesinden korkulması doÄŸaldır. BebeÄŸin yaklaşık 8. ayda geliÅŸtirdiÄŸi ve 1 – 1,5 yıl kadar sürebilen yabancı korkusu da normal kabul edilir. Bu "normal" sayılan korkular, çocuÄŸun günlük yaÅŸantısını devam ettirmesine engel olmadığı sürece doÄŸal karşılanmalıdır.

ÇOCUKLAR YAÅžLARINA GÖRE NELERDEN KORKARLAR

2 yaÅŸ   : Seslerle ilgili korkular (tren,kamyon, gök gürültüsü,sifonun çekilmesi, elektrik süpürgesinin çıkardığı sesler, karanlık, büyük eÅŸyalar, koyu renk eÅŸyalar, ÅŸapkalar)

2,5 yaÅŸ            : Oyuncağın ya da yatağının yer deÄŸiÅŸtirmesi, annenin uykuya geçiÅŸte yanından ayrılması, birinin yan kapıdan girmesi gibi alışılagelmiÅŸin dışında yapılan hareketler.

3 yaÅŸ   : En çok görsel korkular söz konusudur. (Karanlık, hayvan, polis, anne- babanın gece sokaÄŸa çıkması)

4 yaÅŸ   : Seslerle ilgili korkular vardır.(Motor gürültüsü, karanlık,yabani hayvanlar,annenin evden ayrılışı)

5 yaÅŸ   : Daha çok görsel ve somut korkular söz konusudur. (DüÅŸme,bir yerini incitme, karanlık korkusu,annenin eve dönmeyeceÄŸi korkusu )

6 yaÅŸ   :Korkuların daha yoÄŸun görüldüÄŸü bir yaÅŸtır. Özellikle seslerle ilgili korkular söz konusudur.(Kapı zili,telefon,böcek ya da kuÅŸ sesi ) hayalet,  cadı korkusu, yatak altında birinin saklanabileceÄŸi korkusu, kaybolma korkusu,su, ateÅŸ, fırtına, ÅŸimÅŸek, yalnız uyuma,eve gelince anneyi bulamama, kaybetme korkusu, baÅŸkalarının onu döveceÄŸi korkusu söz konusudur. Bu yaşın genel bir özelliÄŸi de ciddi incinmelerde cesur ama küçük incinmelerde (parmaÄŸa kıymık girdiÄŸinde ) fazlasıyla panik yaÅŸanmasıdır.

7 yaÅŸ   : Bu yaÅŸta da pek çok korkular vardır. Karanlık, bodrum, tavan arası korkusu, gölgeleri hayalet, cadı gibi algılama , savaÅŸ,  hırsız,  dolap içinde ya da yatak altında birinin saklandığı düÅŸünceleri vb korkular söz konusudur. Okuduklarından, televizyonda gördüklerinden fazlasıyla  etkilenme,  endiÅŸelenme görülür.

8 - 9 yaÅŸ: Bu yaÅŸlarda endiÅŸe ve korkular daha azdır.Daha gerçekçi korkular, bir ÅŸeyi yapamamak, okulda baÅŸarılı olamamak,arkadaÅŸları tarafından dışlanmak gibi kiÅŸisel endiÅŸeler söz konusudur.

10 yaÅŸ             :Genelde 1-2 yıl sonrasına göre korkuların daha az olduÄŸu bir yaÅŸtır.

Hayvanlardan özellikle yılandan korkulur. Bu yaÅŸta yükseklik,yangın,kötü adam korkusu da söz konusudur.

KORKU TEPKİSİ NASIL GELİŞİR

Ülkemizde, korku evde, okulda bir disiplin aracı olarak sık kullanılmaktadır.”Beni üzersen hastalanıp  ölürüm,  annesiz  kalırsın!” ,” Seni disipline vereceÄŸim, baÅŸka okula gidersin!“ gibi sözler çocukları içten içe tedirgin ederek ,bir süre için sindirebilir. Buna benzer; çocuÄŸu  suçlama, sindirme ve kendine acındırma yaklaşımları çocukta korkunun geliÅŸmesine neden olmaktadır.

Kimi evde çocuk, korkutulmadığı  halde ürkektir, korkaktır. Anneler çocuklarını hiç korkutmadan eÄŸittiklerini  söylerler, ancak temelinde  annenin kendisinin birçok korkusu olduÄŸu ortaya  çıkar. ÖrneÄŸin annenin; yanlarına kedi köpek yaklaşınca ürküp sıçraması, evde böcek görünce çığlığı basması,  kocası evde yokken çocuklarını yanına almadan  yatamaması gibi davranışlar içinde olması, çocukta korku duygusunun oluÅŸmasına neden olabilir.

Korkutma yönteminin hiç kullanılmadığı  evlerde sıklıkla görülen baÅŸka bir durum da, aşırı koruyucu ve kollayıcı tutumdur. Bu tutumla  yetiÅŸen  çocuÄŸa, "Aman düÅŸersin!" ,  "Çocuklara sokulma döverler.", " Sen karşıya  geçemezsin, dur ben geçireyim."diyerek çevrenin tehlikelerle dolu bir yer olduÄŸu inancı aşılanır. Çocuk adım atsa yanında birisi vardır ve yardıma hazırdır. ÖzgürlüÄŸü bu denli kısıtlanmış bir çocuk, neyin tehlikeli, neyin tehlikesiz olduÄŸunu öÄŸrenmeye olanak bulamaz. Her ÅŸeyden ürker, kendi gölgesinden bile korkar.

Kimi evlerde sık baÅŸvurulan bir yöntem de ; "Sus, Allah baba seni taÅŸ eder! Çarpılırsın! Allah  her yaptığını görür! vb.gibi". Bu yönteme sık sık baÅŸvurulması, çocuÄŸun kendini kötü hissetmesine yol açabilir.

ÖNERÄ°LER

        ÇocuÄŸunuzun korktuÄŸu ÅŸeyleri bulmaya çalışın.(Karanlıktan mı, garip seslerden mi?)Korkusuna saygı gösterin. Onu dinleyin ve anlayışla karşılayın.

        ÇoÄŸu korkunun geçici olduÄŸunu kendinize hatırlatın.

        ÇocuÄŸunuz korktuÄŸunda onunla alay etmeyin ve korkusunu küçümsemeyin.(Erkek adamsın,korkacak ne var gibi sözleri kullanmayın.)

        Korkularından baÅŸkalarının yanında söz edip onu küçük düÅŸürmeyin ve utandırmayın.

        Korkuları karşısında sabırsızlanıp ona bebekmiÅŸ gibi davranmayın.

        ÇocuÄŸunuzun hazır olduÄŸunu hissetmiyorsanız korktuÄŸu nesne ya da durumla yüzleÅŸtirmek için asla acele etmeyin.

 Ona yardımcı olmaya çalışmadan önce uygun bir süre korktuÄŸu  durumdan geri çekilmesine fırsat tanıyın.

        KorktuÄŸu duruma tekrar alışabilmesi için ufak adımlarla yaklaÅŸmasını saÄŸlayın. (Yüksekten korkuyorsa az yüksek yerlere çıkarmakla, köpekten korkuyorsa köpek yavrusunu sevdirmekle , sabundan ve yıkanmaktan çekiniyorsa baÅŸlangıçta sadece sırtını sabunlamakla iÅŸe baÅŸlayabilirsiniz.)

        ÇocuÄŸunuzun korkusunun belirli yaÅŸ dönemlerinde çocuklarda görülen korkulardan olup olmadığını öÄŸrenin. YaÅŸ düzeyinde bir korku ise üstünde durmayabilirsiniz. Aşırıysa ve zamanla geçmiyorsa bir uzmanla görüÅŸmeniz yararlı olabilir.

Uzm.Dr. Sevilay ZORLU

Psikiyatrist &  Psikoterapist

www.antalyaterapipsikiyatri.com

www.antalyacinselterapi.com

www.facebook.com/AntalyaTerapiPsikiyatri

twitter.com/DrSevilayZorlu

Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.

1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5

Tel: 0 242 316 98 99