Çalma, çocuÄŸun kendisine ait olmayan bir eÅŸyayı izinsiz olarak almasıdır. Okul öncesi dönemde görülen izinsiz alma davranışı, bir uyum ve davranış bozukluÄŸu olarak kabul edilmez. Bu dönemde çocuklarda mülkiyet duygusu tam olarak geliÅŸmediÄŸi için, çocuk baÅŸka birisine ait olan eÅŸyayı izinsiz olarak almanın kötü bir davranış olduÄŸunu anlamakta güçlük çeker.

Okul çaÄŸlarında görülen ve sık tekrarlanan çalmalar üzerinde önemle durulmalıdır. Çalma davranışı, süreklilik gösteriyorsa profesyonel yardım alınmalıdır.

ÇALMA DAVRANIÅžININ NEDENLERÄ°

1.Hatalı anne-baba tutumları

Aşırı disiplinli tutum. (ÇocuÄŸun sık cezalandırılması ya da anne-babanın dayak,tehdit, polisle korkutma vb. gibi tutumları nedeniyle oluÅŸan intikam alma duygusu, çocuÄŸu çalma davranışına yöneltebilir)

Kıyaslamacı tutum. (BaÅŸarılı bir çocukla kıyaslanan bir çocuk, ondan intikam almak için eÅŸyalarını alabilir)

Anne-babanın paraya aşırı düÅŸkünlüÄŸü ya da cimriliÄŸi.

Maddi cezalar verme. (ÇocuÄŸa yeterli harçlık verilmemesi, harçlığının kesilmesinin ceza olarak kullanılması)

Gereksinimlerin giderilmemesi.(ÇocuÄŸun temel ihtiyaçlarının karşılanmaması, anne-babanın sevgi ve ilgi eksikliÄŸi)

Önceki çalma davranışının pekiÅŸtirilmesi.(BaÅŸkasına ait olan bir ÅŸeyi eve getirdiÄŸinde anne-babanın fark etmemesi, fark ettiÄŸi halde önemsememesi ya da aşırı suçlayıcı sert tepkiler göstermesi)

2.DeÄŸersizlik duygusu ve öz-güven eksikliÄŸi

Bir grubun onayını alma ihtiyacı.(Burada amaç çalmak deÄŸil, baÅŸkalarına yaranmaktır)

Özgüvenini artırma çabası.(Bazı çocuklar kendi güçlerini, erkekliklerini kanıtlamak için yapabilirler)

ÇocuÄŸun depresyonda olması.(YoÄŸun deÄŸersizlik ve yetersizlik duyguların telafisi için, deÄŸerli gördüÄŸü  eÅŸyaları alma eÄŸilimi görülebilir)

3.Kıskançlık ve rekabet duyguları

Yeni doÄŸan kardeÅŸe karşı yoÄŸun kıskançlık duyguları yaÅŸaması. (Ä°lgi görmek ya da kızgınlık duyguları nedeniyle çalma eÄŸilimi görülebilir)

KardeÅŸlerini ya da baÅŸka çocukları kıskanması.(Çocuklar yaÅŸadıkları rekabet duygusunu bastırabilmek için çalma davranışı gösterebilirler)

4.ÖzdeÅŸleÅŸme sorunu

                  ÇocuÄŸun özdeÅŸleÅŸmek için kendine kötü örnek seçmesi.(Bir televizyon filmi, çizgi film ya da bilgisayar oyunlarında ki kötü karakterler örnek alınabilir)

ÖNERÄ°LER

ÇocuÄŸa dürüstlük ve baÅŸkalarının mülküne önem verme öÄŸretilmelidir.

Önce anne-baba çocuÄŸa örnek olmalıdır. BaÅŸkasına ait eÅŸyalar alınmamalı, bulunmuÅŸ eÅŸyalar geri götürülmelidir.(ÖrneÄŸin; otellerden hatıra diye alınan havlular, kaşık-çatallar vb.gibi)

Ä°letiÅŸime önem verilmelidir. EÄŸer evde çocuk yakın iliÅŸkiden yoksunsa, yeterli zaman ayrılmıyorsa, aile bireyleri arasındaki iliÅŸki güçlendirilmelidir.

ÇocuÄŸun gereksinimlerini karşılayabilecek miktarda belirli bir harçlık verilmelidir.

ÇocuÄŸa ihtiyacı olduÄŸunda, kendisine ait olmayan bir eÅŸyayı nasıl ödünç alabileceÄŸi ve bunu nasıl geri vereceÄŸi öÄŸretilmelidir.

Etrafta bozuk para gibi cezbedici eşyalar bırakılmamalıdır.

ÇocuÄŸun kendisine ait eÅŸyaları olmalıdır. Anne-baba çocuÄŸun eÅŸyalarını kullanacağı zaman ondan izin almalıdır.

Kesinlikle fiziksel ceza verilmemelidir. Anne-baba aşırı sert tepki göstermeden, olayı onaylamadığını gösterebilir.

ÇocuÄŸu kötü olarak damgalamamak gerekir. ÇocuÄŸun sadece o andaki yaptığı davranış eleÅŸtirilmelidir.

ÇocuÄŸun aldığı eÅŸyayı geri vermesi saÄŸlanmalıdır. Çocuk aldığı eÅŸyayı, kendisi özür dileyerek geri vermelidir. Ceza olarak harçlığı kesilmemelidir. EÄŸer eÅŸya kırılmış ya da bozulmuÅŸsa yenisi alınmalı ve parası çocuÄŸun harçlığından ödetilmelidir. Åžüphelenilen durumlarda çocukla konuÅŸmak gerekir."Benim cüzdanımdan para alıp almadığından emin deÄŸilim, fakat sana çok gerektiÄŸi için aldıysan ve eÄŸer geri verirsen seninle gurur duyacağım. Benim seninle gurur duymamdan daha önemlisi senin kendinle gurur duyman” ÅŸeklinde bir konuÅŸma aldığı eÅŸyayı geri vermesini saÄŸlayabilir.

Uzm.Dr. Sevilay ZORLU

Psikiyatrist &  Psikoterapist

www.antalyaterapipsikiyatri.com

www.antalyacinselterapi.com

Åžirinyalı Mh. Ä°smet GökÅŸen Cad.

1528 S. Åžahbaz Apt. K:2 D:5

0 (242) 316 98 99