Günümüzde tanı kriterlerinin ve sınıflama sistemlerinin geliÅŸmesi ile intiharın epidemiyolojisi ve etyolojisi daha iyi anlaşılmaya baÅŸlamıştır. Ama zaman içinde yenilenen tanı kriterleri ve sınıflamalar konunun uzun dönemdeki takiplerini ve verilerin yorumlanmasını güçleÅŸtirmektedir. Bu çalışmada intihar ile duygudurumu bozukluklukları arasındaki iliÅŸkiler üzerinde durulurken DSM-IV tanı kriterleri esas alınmıştır.

Ä°ntihar olgularının yaklaşık %80-90’ında psikiyatrik tanı bulunur. Ä°ntihar genellikle psikiyatrik bir hastalığın komplikasyonudur. Pek çok araÅŸtırma depresyon ile intiharın yakın iliÅŸkisine iÅŸaret eder. Ä°ntiharlarda depresyon %40-50 oranında görülmektedir. Bugün intiharın depresyonun bir belirtisi, bir sonucu gibi ortaya çıktığı, kiÅŸide depresyon olmasa bile çoÄŸu durumda intihar ederken depresif duygudurumunun eÅŸlik ettiÄŸi düÅŸünülmektedir. Zaten depresyonun DSM-IV tanı kriterlerine bakarsak bunların çoÄŸunun depresyonda olan veya olmayan kiÅŸilerde intihar açısından bir belirti veya risk etkeni olarak kabul edilen durumlar olduÄŸu görülür.

A. Özkıyım. tehlikesine iÅŸaret eden belirtiler:

1. Daha önceki özkıyım giriÅŸimleri ya da özkıyımı düÅŸündürecek belirtiler
2. Aile içinde ya da çevrede özkıyımın bulunması
3. Çevrede dolaylı ya da dolaysız olarak özkıyım giriÅŸimleri ile korkutma (tehdit etme)
4. Özkıyım eylemini nasıl yapacağını ya da eyleme nasıl hazırlandığını bildirme
5, HuzursuzluÄŸun ve özkıyım düÅŸüncelerinin ardından devingenleÅŸme
6. DüÅŸlerinde kendisine kıydığını, yüksek yerden düÅŸtüÄŸünü. felaketleri görme.

B. Özgül belirti ya da sendromlar,

1. Korkulu, ajite sendromlar.
2. Uzun süren uykusuzluk
3. Duyguların yoğunlaşması ve saldırganlık birikimi
4. Depresyonların baÅŸlangıç ve bitiÅŸ dönemleri
5. Biyolojik nedenli bunalım dönemleri (Puberte, gebelik. doÄŸum sonrası, klimakteriyum)
6. Åžiddetli suçluluk ve yetersizlik duyguları
7. İyileşmeyen ağır hastalıklar8. Alkolizm ve madde bağımlılığı

C. Çevresel koÅŸullar

1.Çocukluk döneminde aileleri dağınık ve aile sorunu olanlar.
2.Ä°liÅŸki azlığı, yalnızlık, göç, sevgi yitimi)
3.Mesleksel güçlükler, parasal sıkıntılar.
4.Bir görev ya da amaç yokluÄŸu.
5.Dinsel bağların eksikliği

954 hastada yapılan bir çalışmada hastalar deÄŸerlendirilirken yakın dönem ve uzun dönem olarak risk etkenlerini ikiye ayırmanın faydalı olacağı ortaya çıkmış (Clark ve Fawcett 92). Son 1 yıldaki 7 faktör intiharı öngörme açısından önemli bulunmuÅŸ; panik ataklar, psiÅŸik anksiyete, ciddi oranda zevk ve ilgi kaybı, anksiyeteden depresyona oradan kızgınlık ve öfkeye kayan hızlı döngülü bir duygudurumu, alkol kullanımı, konsantrasyon bozukluÄŸu, genel uykusuzluk. Uzun dönem risk faktörleri de ümitsizlik, intihar düÅŸüncesi, intihara eÄŸilim, geçmiÅŸte intihara teÅŸebbüs hikayesidir.

Ä°ntihar etmiÅŸ duygudurumu bozukluÄŸu olan hastalarda yapılan araÅŸtırmalarda (Goodwin 99) risk etkenleri ÅŸöyle sıralanmış:

• Akut depresyon (ümitsizlik, uykusuzluk, anhedoni, anksiyete veya panik)
• Mikst dönem
• Hızlı döngü
• Madde kullanımı
• Agresif ve/veya impulsif tutum
• DüÅŸük serotonerjik aktivite
• Hipotalamik-pituiter-adrenal aks aktivasyonu

Depresif duygulanım duygudurumu bozuklukları içinde intiharın en sıkı iliÅŸkide olduÄŸu klinik tablodur. Depresif dönemle duygudurumu bozukluklarından birçoÄŸunda hastalığın seyri esnasında karşılaşılmaktadır. DSM-IV’te tanımlanan duygudurumu bozuklukları ana olarak iki baÅŸlık altında toplanabilir:

1- Depresif bozukluklar

    -Majör depresif bozukluk
    -Distimik bozukluk

2- Bipolar bozukluklar

    -Bipolar I bozukluÄŸu
    -Bipolar II bozukluÄŸu
    -Siklotimik bozukluk

Intihar etmiÅŸ depresif hastalar majör depresyon tanı kriterlerini tamamlama ve tamamlayamama açısından farklılıklar gösterirler. Majör depresyon tanısı almamış ve intihar etmiÅŸ, baÅŸka türlü adlandırılamayan depresif bozukluk, depresif mizaçlı uyum bozukluÄŸu, ve distimik bozukluk hastaları daha genç yaÅŸta intihar ediyorlar ve erkek hastaların sayısı daha fazla. Madde kullanım bozuklukları ve sekonder depresyon daha sık, tedavi için bir doktora baÅŸvuru sayısı daha az. Intihar eÄŸilimlerinide daha az açmaktadırlar. Hayatlarının son döneminde özelliklede son haftasında kendilerini olumsuz yönde etkileyen bir olayla karşılaÅŸma sıklıkları da daha fazla olmakta.

Intihara teÅŸebbüs etmiÅŸ erkek hastalarda komorbid depresif bozukluklarına bakıldığında prevelans majör depresyonda %27, distimik bozuklukta %17, depresif mizaçlı uyum bozukluÄŸunda %4 bulunmuÅŸ.