Sitalopram 1998’de ABD’de majör depresyonda onay aldığında 50 ülkede kullanıma girmiÅŸti. Essitalopram da 2002’de majör depresyonda ve genelleÅŸmiÅŸ kaygı bozukluÄŸuda onay aldı ve sitalopramın S-enantiomeri olarak kullanıma girdi.

FARMAKOLOJÄ°K ETKÄ°LERÄ°

Hayvan çalışmalarında sitalopramın R-enantiomerinin anksiyete oluÅŸturduÄŸu ve saf S-enantiomerinin daha iyi tolere edilebildiÄŸi saptanınca essitalopram geliÅŸtirildi. Sitalopram iyi emilir ve yiyeceklerden etkilenmez. Biyoyararlanım oranı %80’dir. 4 saate maksimum plazma düzeyine ulaşır.

Sitalopram metabolitleri demetilsitalopram (DST) ve didemetilsitalopramla (DDST) birlikte %80 oranında proteine baÄŸlanır. Yarı ömrü 35 saattir ve 1 haftada denge düzeyine ulaşır. Essitalopram %56 oranında proteine baÄŸlanır, yarı ömrü 27-32 saattir ve 1 haftada denge düzeyine ulaşır.

Sitalopramın karaciÄŸer yetmezliÄŸi olanlarda klirensi %37 azalır ve yarılanma ömrü 2 katına çıkar. Böbrek yetmezliÄŸinde klirensi %17 azalır. Ciddi yetmezlikte sitalopramın klirensi tam araÅŸtırılmamıştır.

Essitalopramın farmakokinetiÄŸi lineerdir ve dozla orantılıdır. YaÅŸlılarda essitalopramın yarı ömrü %50 artar. KaraciÄŸer ve böbrek yetmezliÄŸi tam çalışılmamıştır ama sitalopram çalışmalarından doz ayarlaması gerekeceÄŸi tahmin edilebilir.

KLÄ°NÄ°K ÇALIÅžMALAR

Sitalopram ve essitalopram en özgün serotonin geri alım inhibitörleridir. Ama bunun klinik cevaba etkisi net deÄŸildir. Essitalopram seratonini geri alımını 100 kat daha güçlü inhibe eder.

Sitalopram

• panik bozukluk,
• sosyal kaygı bozukluÄŸu,
• B tipi kiÅŸilik bozuklukları,
• kompulsif alışveriÅŸ yapma,
• VDB ve
• prematür ejakülasyonda,

Essitalopram

• sosyal kaygı bozukluÄŸu ve
• panik bozuklukta baÅŸarıyla kullanılmıştır.

ORGANLARA ETKÄ°LERÄ°

Sitalopram alanlarda esneme, sinüzit, rinit, üst solunum yolu enfeksiyonları plasebo alanlardan sıktır. En sık GÄ°S yan etkisi bulantıdır (%21). Essitalopramda bulantı %25 kadardır. Sitalopram MSS ile ilgili olarak uykululuk (%18), uykusuzluk (%15) ve ellerde titreme (%8) yapar. Essitalopram ise uykusuzluk (%9), uykululuk (%6), baÅŸ dönmesi (%5) yapar. Alkol metabolizmasını etkilemezler.

Sitalopram %6, essitalopram %9 erkeklerde boşalma bozukluğu yapar. Libidoyu azaltma ve iktidarsızlık yapma etkileri vardır.

Essitalopram (>%5) terleme artışı ve yorgunluk yapar. Kilo değişikliği yapmaz.

Essitalopram majör depresyon hastalarında en sık bulantı, ishal, uykusuzluk ve boÅŸalma bozukluÄŸu yaparken; genelleÅŸmiÅŸ kaygı bozukluÄŸu hastalarında ağız kuruluÄŸu, baÅŸ aÄŸrısı ve bulantı yapar.

Ä°LAÇ ETKÄ°LEŞİMLERÄ°

Ä°kisi de proteine diÄŸer SGAÄ°’den daha az baÄŸlandığından bununla ilgili etkileÅŸimler azdır. Linezolitle beraber serotonin sendromu bildirilmiÅŸtir.

Sitalopramla tedavi edilen 1063 hastanın %2’sinde mani/hipomani geliÅŸmiÅŸtir. Hayvan çalışmalarında sitalopramın antikonvülzan etkisi gözlense de bu etki epileptik hastalarda araÅŸtırılmamıştır. Sitalopramla tedavi edilenlerde %0,3, plasebo alanlarda %0,5 nöbet bildirilmiÅŸtir.

40 mg/gün alınması warfarin metabolizmasını etkilememiÅŸ ama protrombin zamanını %5 arttırmıştır. Sitalopram karbamazepin metabolizmasını etkilemezken, karbamazepin sitalopram klirensini arttırabilir. Sitalopram ve imipramin beraber kullanıldığında plazma konsantrasyonlarını deÄŸiÅŸtirmezken imipramin metaboliti dezipramin düzeyi %50 artar.

DÄ°ÄžER YAN ETKÄ°LER

Sitalopram %1 oranında parestezi, migren, tükürük artışı, kilo artışı, dikkat dağınıklığı, unutkanlık, donukluk, depresyon, süisit giriÅŸimi, konfüzyon, adet kesilmesi, kızarıklık, kaşıntı, gözde akomodasyon bozukluÄŸu, idrara çıkmada artış ve tat almada deÄŸiÅŸiklik yapar.

Essitalopram %1 oranında çarpıntı, hipertansiyon, migren, göÄŸüste yanma, karında kramp, ishal yapar.

KLÄ°NÄ°K KULLANIMI

Sitalopram baÅŸlama dozu 20, tedavi edici dozu genellikle 40 mg/gündür. Essitalopramın baÅŸlama ve idame dozu 10 mg/gündür, ama bazı hastalar 20 mg/güne ihtiyaç duyabilir.